“Al die jaren van training passeerden voor me”

Bij het liggend schieten mikken de schutters met een karabijn naar een roos. Hoe dichter de schutter bij de roos schiet, hoe meer punten hij krijgt. “Om een goede schutter te zijn, heb je een minimum van fysieke kwaliteiten nodig”, zegt Lionel Cox. “Je mentale kwaliteiten zijn erg belangrijk, je moet goed kunnen omgaan met stress. Verder zijn er geen geheimen: ’t is een kwestie van trainen, net als in alle andere sporten. Je moet duizenden patronen per jaar schieten. Een prof schiet er jaarlijks minstens 30.000.”

“De twee oudste disciplines van de moderne Olympische Spelen zijn de atletiek en de schietsport. Bij het liggend schieten krijgen alle deelnemers zestig kogels. Vervolgens mogen de beste acht deelnemers naar de finale waarin ze nog eens tien kogels schieten. In 2020 staat mijn discipline niet meer op het OIympisch programma (intussen weten we dat de Spelen naar 2021 werden verplaats – mvm). Omdat men evenveel mannen als vrouwen op de Spelen wil, heeft men enkele disciplines voor mannen afgeschaft en vervangen door gemengde competities. En er is weinig kans dat mijn discipline ooit terugkeert.”

“Sport moet boven alles een passie blijven.” (foto: Belga Image)

Outsider

De Olympische Spelen van Londen draaiden qua Belgische medailleoogst uit op een teleurstelling. Naast Lionel Cox brachten enkel Charline Van Snick (judo) en Evi Van Acker (zeilen) een (bronzen) medaille mee. Cox redde dus de Belgische meubelen, al hield daar vooraf amper iemand rekening mee. Ook de sportkenners niet: toenmalig IOC-voorzitter Jacques Rogge zag Belgische medaillekansen in zes sporttakken, maar niet in het schieten.

“Ik arriveerde in Londen niet als favoriet, eerder als outsider”, blikt Lionel Cox terug. “De druk lag bij de anderen. Ik wist wel dat ik in staat was tot een goed resultaat. De avond voor de wedstrijd vertelde ik sportpsycholoog Jef Brouwers alles wat door mij ging: de stress en de angst om het slecht te doen. Hij gaf me een stom voorbeeld van een Amerikaanse basketter die op het terrein stond zoals hij een drankje uit de koelkast haalde: zonder stress, met plezier. Dat verhaal kwam in de wedstrijd weer in me op, zeker tegen het einde van de kwalificatieronde. Ik wist dat ik zonder ongelukken in de finale zat. Maar mijn hart bonsde, want één of twee fouten konden dat veranderen.”

Met zijn sterk resultaat in de kwalificatieronde legde Lionel Cox de basis voor de zilveren medaille. “Dat was bijna de perfecte match. Ik haalde 599 op 600, dat is toch niet slecht. En dat ondanks het feit dat het niet makkelijk was, met heel wat wind. Maar ik was zeer attent. Met drie punten voorsprong op de derde begon ik één of twee uur later in een comfortabele positie aan de finale. Daarin haalde ik niet de hoogste punten, maar genoeg om zilver te winnen.”

Het gevoel na zijn laatste kogel noemt Lionel Cox onvergetelijk. “Al die jaren van training passeerden voor me. Ik zag wat ik allemaal had gedaan om er te geraken. Er zijn veel mensen die hun hele leven trainen en die daar nooit in zullen slagen. De euforie duurde wel enkele dagen. De Olympische Spelen, dat is de top. Er is geen grotere competitie in de wereld. Na de wedstrijd stond mijn telefoon vol sms’en en mails, iedereen wilde me feliciteren. Op het podium stond ik op een wolk. Ik wilde de bloemen pakken voor ze me die gaven. Niemand vertelde me wat ik moest doen. Je staat daar niet elke dag, dan mag je je al eens vergissen.”

Amateur

Om de stress te kanaliseren, deed Lionel Cox aan zelfhypnose. “Om goed te schieten moet je in een staat van extreme concentratie komen. Daarbij helpt de herhaling van rituelen. Je vertelt jezelf elke keer hetzelfde verhaal. Zo kom je in een luchtbel, afgescheiden van de buitenwereld, maar ook van je ambities en je stressideeën. Dat zorgt voor het kleine verschil op D-day. Ook in de geneeskunde wordt zelfhypnose gebruikt. Maar er bestaan geen mirakels. Ook iemand die mentaal sterk staat, haalt niets zonder training.”

Wat de prestatie van Lionel Cox ook bijzonder maakt, is dat hij in Londen aantrad als amateur tussen heel wat profs. Toen werkte hij als arbeidsinspecteur, vandaag is hij vrijgesteld als technisch directeur bij de Franstalige vleugel van de federatie van schuttersverenigingen. “Het nadeel is dat je als amateur niet elke dag kan trainen. Maar het voordeel is dat je minder druk voelt omdat je je job niet kan verliezen. Net als andere sporten professionaliseert het schieten meer en meer. Het niveau stijgt elke Olympiade. Nieuwe landen uit Azië, Afrika en Latijns-Amerika verschijnen. Vroeger moest je een zekere maturiteit hebben. Londen was op dat vlak het einde van een tijdperk, sindsdien daalde de gemiddelde leeftijd spectaculair.”

“De euforie na de medaille duurde wel enkele dagen. De Olympische Spelen, dat is de top. Er is geen grotere competitie in de wereld.”

Op een kruispunt

Of de medaille zijn leven fundamenteel veranderd heeft, vragen we de Olympische vicekampioen. “Zonder die medaille zou jij hier vandaag niet zitten. Ze heeft deuren geopend, me toegelaten om veel mensen te ontmoeten en professioneel te evolueren. Maar met schieten word je niet rijk. Als vierde op een Europees Kampioenschap kreeg ik ooit 200 of 300 euro. Vandaag is het prijzengeld wel wat hoger, maar er is nog steeds geen vergelijking met andere sporten mogelijk.”

Na Londen volgden jaren met wisselend sportief succes. Lionel Cox kon zich niet kwalificeren voor Rio 2016 en ook in Tokio zal hij er – om de genoemde reden – niet bij zijn. “Mijn beste jaar ooit was zonder twijfel 2017. Als ik naar mijn cijfers kijk, was ik toen nog sterker dan in 2012. Stel dat mijn discipline op het Olympisch programma was gebleven: wie weet waar ik nu zou staan?” Intussen denkt Cox na over zijn toekomst. “Dit zal mijn laatste jaar zijn, denk ik. Ik heb alles gedaan wat ik had voorzien. Nu laat ik plaats aan anderen. Ik kom op een kruispunt om te kiezen voor de toekomst.”

Het plezier komt eerst

Zal zijn plaats snel worden ingenomen door een nieuwe Lionel Cox, willen we nog weten. “Op het laatste Europees Kampioenschap werd een Belgisch meisje achtste. Da’s niet slecht, ze is nog junior. Er zijn nog wel enkele andere beloften. Maar velen trainen helaas niet genoeg, hoewel ze wel wereldkampioen willen worden. Zo werkt het niet. Als je geen passie hebt en je investeert niet, dan kom je er niet. Je moet keuzes maken. Eerst maak je een sportcarrière, daarna bouw je een gezinsleven op. Je moet weten waar je prioriteiten liggen. Ik spendeerde mijn verlofdagen en alle weekends op de schietbaan. Als de anderen ontspanden, was ik aan het trainen.” (lacht)

Dat Lionel Cox aan zijn laatste seizoen op het hoogste niveau bezig is, wil niet zeggen dat hij zijn sport vaarwel zegt. Vanuit de structuren wil hij verder bouwen aan de toekomst. “Sport moet boven alles een passie blijven. Ik ben pas laat beginnen te denken aan de Olympische Spelen. Het ging mij om het plezier. Dat heeft me ook toegelaten dat mooi resultaat te behalen. Er zijn er velen die enkel aan resultaten denken en dan is er geen plezier meer aan. Zij verwarren oorzaken en gevolgen. Zonder plezier verlies je tijd en geld en word je moe.”

Dit verhaal verscheen voor het eerst in OKRA magazine. In de reeks ‘Herbeleef de glorie’ blik ik terug op de ietwat vergeten hoogtepunten van de Belgische sportgeschiedenis. Ontdek de verhalen van andere Belgische sportfiguren.